Artık fark etmemiz gerekiyor; ‘engelli’ dediğimiz kişilere engeli koyan biziz. Onların farklılıklarını engel olarak gören ve bunu hayatlarının önüne engel olarak yerleştiren bizleriz. Bir de üstüne bir ‘engelli’ sembolü yaratmışız. Onları hareketsiz bir şekilde tekerlekli sandalyenin içine hapsetmişiz.

Hayattan alıkoymuş, yaşamlarını dondurmuş, sabitlemişiz. İşte artık buna bir son vermek için birkaç güzel insan harekete geçmiş. Hareketli sembolü yani ‘engelli’ kişileri hareket ederken gösteren yeni bir sembol yaratmışlar. Sadece simgeyi değiştirmekle kalmayıp, ‘engelli’ kelimesini de kaldırıp, yerine ‘erişim sembolü’ adını takmışlar.

TÜRKİYE’DE İLK UYGULAYAN

“Herkesin bir engeli var. Sizin hiç sizi engelleyen, sizi bir şeylerden alıkoyan bir engeliniz yok mu mesela, Verda Hanım? Hepimizin farklılıkları var. Oysaki bu farklılıkları yok sayarak hayatlarımızı, şehirleri tasarlamışız. Onları kabul etmek işimize gelmemiş. Dahası; farklılıkları engel görüp, onları kişilerin önüne engel olarak koymuşuz” diyor, işte o ‘erişim sembolünü’ Türkiye’de ilk kez yaratan ve uygulayan Dr. Gilman Yücel.

FARKLILIKLARI GÖREBİLELİM

Dr. Gilman Yücel’i birkaç gün önce sabah televizyon ekranında konuşurken gördüm ilk kez. “Aslında bizi güzel ve özel kılan, hayatlarımızı zenginleştiren farklılıklarımız” diyordu.

Sonra da ‘engelli sembolünün’ değişmesinin neden önemli olduğunu anlatıyordu. “Bir sembol, gördüğünüzün çok daha ötesidir aslında. O işaretten çok daha fazlasını ifade eder” dedi. Zira bir simge düşüncelerimizi ve davranışlarımızı belirler. Bakış açısının, zihniyetin değişmesi için önce o sembolün ve dilin değişmesi gerekir. Tekerlekli sandalyeye hapsolmuş bir bireyi görünce, beyninize direkt olarak zaten ‘engel’ sinyali gider. Oysa yeni semboldeki gibi orada hareket eden ve yaşayan birini görünce, orada bir engel olmadığını fark eder kişi.

İşte o yüzden hemen, şimdi o eski ‘engelli’ sembolünün yerini bu yeni ‘erişim sembolü’ almalı ki bizlerdeki, gözlerimizdeki engel kalksın ve farklılıkları görebilelim. Peki ‘engelli’ yerine ne mi diyelim? Mesela otoparklardaki ‘engelli park yeri’ yerine ‘ayrılmış park yeri’ denebilir. ‘Engelli’ yerine ‘ihtiyaç sahibi’ kullanılabilir. Ama artık bu kelimenin tedavülden kalkması gerektiği aşikar.

KAMU BİNALARIYLA BAŞLANSIN

Televizyon ekranında dinler dinlemez telefona sarılıp heyecanla aradığım Dr. Gilman Yücel, aslında bir diş hekimi. Kendi kurduğu Bahçeşehir Ortodonti Kliniği’nde ‘engelli’ hastaları tedavi ediyor.

Birkaç yıl önce klinik için levha yaratmaya çalışırken de bu sembolle karşılaşmış. 10 yıl önce ABD’de felsefe profesörü Brian Glenney ve sanatçı Sara Hendren’in birlikte yarattığı bu ‘erişim sembolünü’ görünce, hemen yapıp kendi kliniğine asmış. Böylelikle Türkiye’de ilk uygulayan ve farkındalık yaratan kişi olmuş. “Bu sembolü yaratan iki kişi aktivist bir hareket başlatmışlar ve gördükleri her engelli sembolünün üzerine bu yenisini yapıştırmışlar” diyerek ABD’de bu simgenin nasıl yayıldığını anlatıyor. “Devlet, tüm kamu binalarına hemen bu yeni sembolü asarak işe başlamalı” diye sesleniyor.

DİŞ TEKNİSYENLİĞİNDE YENİLİK

Dr. Gilman Yücel’in ‘engelliler’ için yaptığı bir diğer yenilik de ilk ‘engelli diş teknisyeni’ olmasını sağlamak olmuş. Dünyanın önde gelen sağlık-teknoloji şirketlerinden biri olan Dentsply Sirona’nın her 2 yılda bir düzenlediği uluslararası yarışmaya katılarak bu yıl ödül almış.

Bu ödül teknolojiyi yaratıcı fikirlerle en iyi şekilde uyarlayan hekimlere veriliyor. Gilman Hanım’ın ödül aldığı projesi, Bahçeşehir Üniversitesi kapsamında ‘engelli’ bireylere eğitim programı başlatarak ‘diş teknisyeni’ olmalarının yolunu açmakla ilgili. Hem de sadece Türkiye’de değil, tüm dünyada onun sayesinde artık engelli diş teknisyenleri olacak. Unutmayalım, hiçbirimiz aynı değiliz. Hepimiz farklıyız ve o farklarımızdan öğrenecek çok şeyimiz var. Gilman Hanım’ın dediği gibi, o kişilere göre de siz engellisiniz. Onları kabullenmediğiniz için hayatlarındaki en büyük engel sizsiniz.



Verda ÖZER

Kaynak:

https://www.posta.com.tr/yazarlar/verda-ozer/engelli-sembolu-hemen-degissin-2425697