Ağız boşluğunda oluşan kanserler tüm kanserlerin % 5’ini oluşturur. Ağız kanserleri çoğunlukla ağız içi dokulardan kaynaklanır. Daha küçük bir oranı vücudun başka organlarında oluşan
kanserlerin bu bölgeye yayılması ile ortaya çıkar.
Ağız kanserlerine % 50 oranı ile en fazla dilde rastlanır, bunu ağız tabanı takip (%16) eder. Diğer kısmı dişeti, damak, yanak ve dudak mukozasında görülür.
Ağız Kanseri Nedenleri:
• Sigara: İçerisinde kanserojen (kanser oluşumuna yol açan), toksik maddeler ve nikotin yer alır. Kanserojen maddeler ağız dokularının üst tabakasında yer alan hücrelerin değişimine yol açar. Toksik maddeler bağışıklık sistemini ve antioksidanları baskılar. Serbest oksijen radikalleri artar. Tüm bunlar ağız kanserinin gelişimine yol açar. Sigara ile birlikte alkol kullanıldığında, alkol sigaradaki kanser yapıcı maddelerin dokuya nüfuz etmesini kolaylaştırır. Ayrıca sigara ağız mukozasında lökoplaki (beyaz renkte doku değişimleri) gibi prekanseröz lezyonlar oluşturur. Pipo içmekte benzer etkiye neden olmaktadır.
• Güneş ışığına maruz kalmak: Özellikle erken yaşlardan itibaren uzun süre güneş ışığına maruz kalmak ciltte ve dudaklarda harabiyete yol açar, ultraviyole ışığına hassas hale gelir ve kanser oluşumuna neden olur.
• Human Papilloma Virüsü: Pek çok tipi olan bu virus ağız epiteli hücrelerinin içersine girer, hücreleri kopyalayarak çoğalır ve hücrelerde değişikliğe yol açar. s Hücrelerin
tümor baskılayıcı proteinlerini salgılamasını engelleyerek anormal hücre gelişimi ile
kansere sebep olur.
• Diş eti Hastalıkları ve Diş Çürükleri: Ağız hijyeninin sağlanmaması ve düzenli diş hekimi
kontrollerine gidilmemesi diş çürükleri ve diş eti hastalığına yol açar. Diş çürükleri ve periodontal cepler içerisinde yer alan bakteriler ve bu bakterilere karşı oluşan konak savunması pekçok biyokimyasal maddenin salgılanmasına ve enflamasyona neden olur. Kronik hale gelen bir dizi reaksiyon genetik yatkınlık da varsa doku hücrelerinin
değişime uğraması ve tumor gelişimine yol açar.
• Protez Vurukları: Uyumunu kaybetmiş, bollaşmış total protezler altındaki dokularda
protez vuruğu tümörleri
dönüşme riski yüksektir.
Ağız Kanserlerinin Belirtileri:
• Uzun süre geçmeyen inatçı ülserler (3 haftadan uzun süren)
• Kırmızı veya beyaz renk değişimleri
• Dil ile farkedilebilen hassasiyet, kalınlaşmış,sertleşmiş alanlar ve şişlikler
• Ağrı; erken dönemde ağrı olmaz, ancak tümörler belirli bir boyuta ulaştıktan sonra ağrı olur • Tümörün olduğu bölgedeki dişlerde sallanma
• Kulak ağrısı
• Yutkunma zorluğu
• Ağız kokusu
Tüm kanser tiplerinde olduğu gibi erken tanı çok önemlidir, hem tedavi daha kolaydır, hem de
hayatta kalma oranı yüksektir (%80). Ancak lezyonların gelişirken belirti vermemesi ya da dikkat çekici bir değişikliğe yol açmamaları erken yakalama olasılığını azaltmaktadır. Bu nedenle diş hekimine düzenli aralıklarla gidilmesi ortaya çıkan değişimlerin erken farkedilmesinde büyük önem taşır. Diş hekiminin alacağı basit önlemler ve tedaviler kanser riskini azaltır, hatta ortadan kaldırır.
Diş Eti Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ülkü NOYAN
BAHÇEŞEHİR ORTODONTİ