Diş hekiminin tedavi etmekle yükümlü olduğu hastalar arasında diş tedavilerinden korkarak strese giren, sistemik açıdan problemli her yaştaki insanlar ve mental yönden sıkıntılı hastalar yer almaktadır. Bu hastalara sedasyon altında, diş tedavileri kolayca uygulanabilmektedir. Bu işlem ile hasta diş ve diş eti tedavisi sırasında sözlü emirleri yerine getirir fakat hiçbir ağrı duymadığı gibi sonrasında olayı hatırlamaz. Sedasyon adını verdiğimiz bu yöntem, dünyada gerek kullanım olanaklarının gelişmesi ile sağladığı konfor, gerekse maliyeti azaltması nedeniyle tercih edilmekte ve yaygınlaşmaktadır. Giderek yaygınlaşan bu yöntemin başarılı olması için dikkate alınması gereken koşullar; hastanın güvenliği, hasta için kaliteli bir işlem olması, anestezistin başarısı, masrafların azlığı, bilimsel araştırma ve çalışmalarla elde edilen yeni gelişmelerin uygulanmasıdır. Hasta seçimi, ekibin yeterliliği, tedavinin uygunluğu ve ekipmanın her koşulda kullanımda olması başarıya götüren 4 faktördür
Günübirlik diş tedavisinin yapılacağı merkezin ve merkezde çalışan ekibin akreditasyonu en önemli güvenlik koşuludur. Bu iki faktör birbirini tamamlayacak niteliktedir. Sistemde çalışan ekip elemanları ileri yaşam desteği bilgisini öğrenmiş ve kullanma yeteneğine sahip kişilerdir. Ekibin başındaki anestezi uzmanı, anestezi muayenesi, planlanması ve ameliyat sırasında hastanın yaşam güvencesinden sorumludur. Dolayısıyla bu derece ciddi bir işten sorumlu olan anestezist bilgi ve beceri yönünden kendisini yetiştirmeli ve gelişmeleri izlemelidir. Lokal anestezi ve sedasyon gibi anestezi teknikleri de bu bilgi ve beceri altında olacaktır. Bu işlem, sonunda hasta evine sıkıntısız gidecek şekilde düzlenmelidir. Hasta kendini güvende hissetmelidir. Eve gittikten sonra sıkıntı çıkması ve tekrar hastaneye dönüş güveni ortadan kaldırır.
Çocuklarda anestezi altında diş tedavisi mutlaka ameliyat ortamında yapılmalıdır . Pediatrik sedasyon ve analjezinin en önemli beklentilerinden birisi komplikasyonlara yol açmamasıdır. Özellikle çocuklarda sedasyon sırasında ilaçların yüksek dozda kullanımı, elverişsiz monitorizasyon, ilaç hataları, personelin bilgi ve beceri yetersizliği ve erken eve gönderim komplikasyonlara sebep olabilir.
Hastanın hemodinamik parametreleri (kalp atım hızı, sistolik-diastolik kan basıncı, periferik ısı, oksijen satürasyonu, ekspiryum sonu karbondioksit miktarı) bozulduğunda asidoz, infeksiyon, hiperkarbi, hipoksemi gibi olumsuzluklara yol açar. Diş hekimi ve anestezist bunu hemen fark etmelidir. Bu sebeple anestezinin hangi biçimi uygulanırsa uygulansın anestezi uzmanı hastanın başından ayrılmamalıdır. Çocukların, anatomik olarak yetişkine göre farklılıkları, koruyucu sistemlerinin yetersizliğinin yanı sıra sinir sistemi gibi yeni gelişen hücreleri bahsettiğimiz olumsuzluklardan hemen etkilenmesi sedasyon altında diş tedavisini riskli hale getirir. Bu sebeple sedasyon çocuklarda sadece genel anestezi öncesinde damar yolu açarken yada ameliyathaneye alırken yapılabilir. Sedasyon ile diş tedavisi yapılacaksa da çocuğun işlem sırasın da başına gelecek sıkıntılar mutlaka aileye anlatılmalıdır.
Bu sebeple çocuklarda özellikle uzun sürecek işlemler onlara zarar vermeyecek şekilde düzenlenmiş koruyucu genel anestezi yöntemi ile uygulanmalıdır.
Dr. Adnan Noyan