Çapraşıklık, sadece ağız-yüz sistemin işlevini değil, aynı zamanda hastaların uzun vadeli psikososyal durumunu da etkileyen ağız sağlığı sorunudur. Ortodontik tedavi, çapraşıklığı ve çene/yüz iskelet uyumsuzluklarını düzeltirken diş/diş eti sağlığı, çiğneme ve görünümü de iyileştirir. Ancak, ortodontik apareylerin ağız mikrobiyomu ve diş eti hastalıkları üzerindeki doğrudan veya dolaylı etkileri göz ardı edilmemelidir.

Ortodontik tedavi, diş eti sağlığını temel almalı ve tedavi diş çevresindeki dokulara (diş eti, kök çevresindeki kemik, lifler) zarar vermemelidir. Diş eti hastalığı olanlarda  tedavi ile elde edilen sağlığı korumak, ek hasar oluşturmamak veya hastalığın tekrarlamasına neden olmamak gerekir.

Bu nedenle, ağız yararlı ve zararlı bakterilerin stabilitesinin ve dengesinin korunması, ortodontik tedavi sırasında tedavinin etkili bir şekilde tamamlanması için kritik öneme sahiptir.

Ortodontik teller, bakterilerinin yapışması ve olgunlaşması için korunaklı yüzey sağlar ve etkili ağız hijyeninin sürdürülmesini daha zor hale getirir.

Ortodontik tedavi öncesinde ve sırasında kişiye özgü ağız hijyeni öğretilmeli ve sağlanmalıdır.

Ağız hijyeni seviyesinin yanı sıra, özellikle aktif tedavi sırasında diş etlerinin durum da sürekli olarak izlenmelidir.

Dişeti iltihabı artarsa (fırçalama sırasında kanama, şişlik) ortodontik aktivasyon yapılmadan önce tedavi edilmelidir.

Genellikle tedavi tamamlandıktan ve teller çıkarıldıktan sonra diş eti ve mikrobiyal durum sağlıklı seviyelere geri döner.

Özellikle diş eti problemi ve kemik kaybı olan bireylerde, ortodontik tedavi sırasında dikkatli gözlem ve takip, gerekirse diş eti tedavisi yapılması ÖNEMLİDİR.

Ortodontik Şeffaf Plaklar ve Diş Eti Sağlığı

Üretim teknolojilerinden yararlanan diş hekimliği dallarından birisi de ortodontidir. Dişlerdeki çapraşıklık ve kapanış bozukluklarını düzeltmek için dijital ölçü ile alınarak hazırlanan şeffaf plaklara talep artmaktadır. Şeffaf plaklar, tellere göre daha az farkedilir ve daha konforludur.

Ağız hijyenini sağlamak daha kolaydır, bakteri plağı birikimi olmadığı için diş eti hastalığının tekrarlama olasılığı azalır.

Yapılan çalışmalar, şeffaf plakların tedavi süresince düzenlenmiş aralıklı kuvvetler vererek dişin destek dokularının yeniden inşası için belirli bir zaman tanıdığını, dişler ve çevresindeki kemik üzerindeki gerilmelerin daha eşit olduğunu göstermiştir.

Tüm bu avantajlar hem ağız hijyeni hem de plakların temizliği sağlandığında gerçekleşir.

Şeffaf plakalar tamamen pürüzsüz değildir ve bakteriyel yapışmasına yol açan oluklar, çıkıntılar, mikro çatlaklar ve aşınmalar içerir. Bu düzensizlikler bakteri tutunması ve büyümesi için zemin hazırlar. Ayrıca plak, tükürüğün tamponlama, temizleme ve remineralize etme faydalarını da engeller. Bakteri plağı oluşumu sadece şeffaf plakların görünümünü etkilemekle kalmaz, aynı zamanda çürük ve diş eti iltihabının ortaya çıkma riskini de artırır.

Şeffaf plaklar nasıl temizlenir?

Temizlik Tabletleri: Protez temizleme tableti kullanabilir. Bir tablet temizleyiciyi bir bardak ılık suya atın ve 2-3 dakika çözünmesini bekleyin. Tamamen temizlemek için plaklarınızı 3 dakika boyunca bırakın. Takmadan önce suyla iyice durulayın.

Sabun ve su: Bir bardak ılık (ama sıcak değil!) suya bir miktar yumuşak sıvı sabun sıkın ve köpük oluşturmak için karıştırın. Hizalayıcılarınızı sabunlu suda 20 dakika bekletin ve ardından durulayarak temizleyin.

Kalıp sabun ve yumuşak diş fırçası: Sabuna sürdüğünüz fırça ile plakların iç ve dış yüzeylerini fırçalayın.

Plaklar aşındırıcı kesinlikle maddeler ile temizlenmemelidir.

Prof. Dr. Ülkü Noyan