Ortodontik tedaviyi planlamadan önce ve gerekirse tedavi süreci içerisinde panoramik röntgene başvuruyoruz. Panoramik diş röntgeni, tek bir resimde tüm ağzı görüntüleyebilmek için çok az miktarda iyonlaştırıcı radyasyon kullanan bir teknolojidir. Genellikle günlük pratikte diş hekimleri ve ağız cerrahları tarafından protez, diş teli, diş çekimi ve implant tedavisini planlamak için kullanılır.
Sosyal medya üzerinde özellikle ortodontik röntgenlerin ne derece güvensiz olduğu hakkında bir dolu iddiayla karşılaşabilirsiniz. Kliniğimize gelen birçok hastamızın röntgen çektirmenin bedenlerine verdiği zararla ilgili, internet üzerinden veya çevrelerinden duydukları hikâyeler yüzünden kafaları karışmıştır . Bazı ebeveynler, düşük radyasyon seviyelerinin bile çocukları için tehlikeli olduğunu iddia ederek röntgen çekilmesini tamamen reddederler. Birçok insanın röntgen çektirmenin zararlarına inanarak ortodontik tedaviye başlamak için ihtiyaç duydukları röntgenleri çektirmek istemediklerini görüyoruz.
Röntgen ışınları güvenli midir?
Ortodontik bir röntgenden aldığınız radyasyon miktarı 0.007 mSv’dir. Bu yaklaşık olarak normal bir gün boyunca güneşte dışarıda dolaşırken aldığınız radyasyondan kadardır. Eğer uzun bir süre güneş altında kalırsanız panoramik bir röntgenden daha fazla radyasyon alırsınız.
Günlük olarak maruz kaldığımız radyasyon seviyelerine örnek vermek gerekirse, 7 adet muz veya bir avuç Brezilya cevizi yediğinizde, panoramik bir röntgen çektirmekle eşit ölçüde radyasyona maruz kalırsınız. Kıtalararası bir uçuşta maruz kalacağınız radyasyon ise panoramik röntgenden alacağınız miktarın yaklaşık 6 katıdır. Ayrıca, bir göğüs filmi çektirirken alacağınız radyasyon panoramik diş röntgeninden alacağınız radyasyonun 20 katından fazladır.
Bu konuda esas anlaşılamayan, radyasyonun her yerde olduğudur. Radyasyonun kendisini çok tehlikeli bir şey olarak düşünürüz, çünkü genel olarak radyasyon, radyasyon zehirlenmesiyle ilişkilendirilir. Ancak düşük seviyeli radyasyon günlük yaşamımızın bir parçasıdır ve bize zarar vermez.
Ortodontik röntgenlerin güvensiz olduğuna inananlar, hiçbir radyasyon seviyesinin güvenli olmadığını ve radyasyona maruz kalmanın birikerek artan bir etkisinin olduğunu söylerler. Özellikle hücrelerin hızlı bölündüğü çocukluk ve gençlik döneminde tiroit bezinin radyasyona maruz kalmasının tehlikeli olduğu ve nihayetinde tiroit kanserine yol açabileceğine dair bir endişe vardır. Ancak bu röntgenlerdeki radyasyon seviyeleri, bir kişinin normal bir gün boyunca aldığı radyasyona eşittir. Hekiminiz, bu röntgenler sırasında göğsü ve boynu koruyan bir kurşun önlük kullanacaktır. Ayrıca yapılan araştırmalarda ortodontik röntgenler ve tiroid kanseri arasında herhangi bir bağlantı bulunmamıştır.
Ortodontistiniz size sadece röntgen çekmiş olmak için röntgen önermez. Ortodontik röntgenler doğru ve etkili bir tedavinin ayrılmaz bir parçasıdır. Ortodontistinize sadece ağzınızın durumunu incelemek, doğru bir kapanış geliştirmek ve dişleri hizalamak için hangi adımların atılması gerektiği konusunda daha iyi bir fikir vermekle kalmaz, aynı zamanda yirmi yaş dişlerinin ve daimi dişlerin tamamının hasta için sorun oluşturmayacak şekilde gelmesini sağlamak için yardımcı olur. Bu röntgenlere başvurmak, herhangi bir ortodontik tedavi uygulamadan önce bir zorunluluktur.
Tabii ki, radyasyon konusunda hassassanız, sadece sağlığınız için mutlaka gereken röntgenleri çektirmelisiniz. Panoramik röntgenlerin yalnızca ortodontik tedavi değil genel olarak diş sağlığınız için de önemi büyüktür. Diş hekimleri dışarıdan görülmeyen alanlarda saklanan çürükleri tespit etmek ve dişeti hastalığına eşlik eden bir faktör olabilecek kemik kaybını izlemek için panoramik röntgenden yararlanırlar.
Güvenli olmalarına rağmen (diş hekiminiz dişlerin iyi bir görüntüsünü elde etmek için mümkün olan en düşük radyasyon seviyelerini kullanan bir röntgen cihazı kullanır.), ihtiyacınız olandan daha fazla röntgen çektirmek için bir neden yoktur. Birçok hasta ortodontik tedavinin başında sadece bir röntgene ihtiyaç duyacaktır. Bazı durumlarda, tedavinin tamamen başarılı olduğundan emin olmak için tedavinin sonunda ek bir röntgen istenebilir. Ancak çok karmaşık vakalarda tedavi süreci içerisinde sadece ihtiyaç duyulması halinde ek röntgen talep edilir.
Hekiminiz size asla sağlığınıza zarar verecek bir test veya görüntüleme yöntemi önermeyecektir. Yediğimiz yemekler, yaşadığımız binalar, kullandığımız aletler, hatta kendi vücudumuz bile radyasyon barındırır. Yalnızca deniz seviyesine göre belirli bir yükseklikte yaşamanın bile maruz kalacağınız yıllık radyasyon oranını iki katına çıkarabileceğini unutmayın (her gün panoramik röntgen çektirmeye eş değer). Sağlığınızı, sosyal medyada duyduğunuz kulaktan dolma hikâyeler yazanlara değil, hekiminize emanet edin!
Ortodonti Uzmanı Dr. Gilman YÜCEL
BAHÇEŞEHİR ORTODONTİ