Güzel bir gülümsemenin en önemli unsuru pırıl pırıl dişlerdir. Besinler diş yüzeylerini ya kendi içerdiği pigmentlerle boyar ya da asit nedeniyle mine yüzeyini aşındırarak pürüzlü bir yüzey oluşturur ve leke oluşmasını kolaylaştırır. Peki bundan mümkün olduğunca korunmak için neler yapmalıyız?
- Böğürtlen, yaban mersini, ahududu gibi meyveler birçok vitamin ve mineral içerir. Ancak düzenli olarak yenildiğinde dişlerin lekelenmesine neden olabilir. Lekelere karşı savaşmak için, meyvelerinizin tadını çıkardıktan hemen sonra ağzınızı suyla çalkalayın ve arayüz temizliği yapın. Bu meyvelerin üzerinde bulunan parçacıklar veya patlamış mısır dişlerinizin arasına kolayca sıkışabileceği için önemlidir.
- Kahvenin dişlerde leke yapması, tanen adı verilen asidik polifenollere bağlıdır. Ayrıca kahve vücut için çok asidiktir ve asitli içecekler diş minesine zarar vererek diş çürümesine neden olabilir.
- Çay Türk toplumunda çok sevilen ve tüketilen bir içecektir. Ancak tanen dişlerde lekeye yol açar. Sadece ne yediğiniz içtiğiniz değil, aynı zamanda sıklığı önemlidir. Gün boyunca sürekli kahve veya çay içiyorsanız, dişlerinizde renk değişikliği ve asit saldırılarına daha yatkınsınız demektir. International Journal of Dental Hygiene’de yayınlanan bir araştırma, çay lekelerinin bardağınıza biraz süt eklenmesi ile önlenebileceğini saptanmıştır. Sütteki kazeinin, çayın neden olduğu lekeleri önemli ölçüde azalttığı bulunmuştur.
- Şaraptada aynı tanenler var. Ancak, uzmanlar, bir avuç badem gibi kabuklu yemişler ve sert yiyecekleri çiğnemenin, dişlerdeki plağı temizlemeye ve lekelenmeyi azaltmaya yardımcı olabileceğine inanıyor. Bunları çiğnemek, aynı zamanda zararlı asit saldırılarını etkisiz hale
getirebilecek tükürüğün uyarılmasına da yardımcı olacaktır. - Kola ve hazır meyve suları hem mineyi aşındırır hem de leke oluşturur. Doğru olan genel sağlığı da düşünerek bunları tüketmemektir.
- Sert veya yumuşak ve boyalı şekerler dişleriniz için en kötü yiyeceklerden biridir. Dişlerinizin arasına sıkışabilir, yapışabilir ve diş çürümesine yol açan asit salabilen bakteriler için önemli bir beslenme alanı haline gelebilir. Şeker yiyecekseniz, koyu çikolata gibi yapışkan olmayan, ancak tercihen mümkün olduğunca az şekerli çeşitler yemek daha iyidir.
- Köri gibi egzotik baharatlar yemeklere lezzet katmakla beraber dişlerinizi renklendirebilir. Burada lekelenmeyi önlemenin en iyi yolu köriyi arada bir kullanmaktır.
- Domates sosu, kıyafetlerinizi lekeleyebileceği gibi dişlerinizi de lekeleyebilir.
- Balzamik sirke, salatalar en sağlıklı beslenme yoludur. Ancak sosunda kullanılan balzamik sirkesi koyu renkli olmasının yanı sıra oldukça yapışkandır ve dişlere yapışır, yemekten hemen sonra fırçalanmazsa lekelenmeye neden olabilir.
- Pancar içerdiği vitaminler, mineraller ve lif ile çok sağlıklı bir besindir, fakat dişlerinizi inanılmaz derecede lekeleyebilir. Buna karşı yapabileceğiniz en önemli önlem yemek yedikten bir süre sonra dişlerinizi fırçalamaktır.
- Sporcu içecekleri; bazı araştırmalar bunların gazlı içeceklerden daha zararlı olduğunu bildirmektedir. Aşırı tüketimi asidik bileşenler, şekerler ve diğer katkı maddelerinin bir kombinasyonu nedeniyle diş minesini zayıflatmakta ve zarar vermektedir. Susuzluğu gidermede
en sağlıklı içecek sudur. - Sabahları limonlu sıcak su, hem sağlıklı ünlülerin hem de sağlık bilincine sahip insanların vazgeçilmezi haline geldi. Ancak gerçek şu ki, limon veya misket limonu gibi narenciye meyveleri oldukça asidiktir ve dişlerinizdeki mineyi aşındırarak yüzeyin altındaki sarı dokuyu açığa çıkarabilir. Dişlerinizin asitli yiyeceklere maruz kalmasını gerçekten en aza indirmek istiyorsanız; bir şeyi ne sıklıkta tükettiğiniz, aslında ne tükettiğinizden daha çok önemlidir. Asitli bir içeceği gece gündüz yudum yudum alıyorsanız bu iyi değil. Kamışla içmek biraz yardımcı
olabilir. - Peynirin ağızdaki asitleri azaltmaya yardımcı olabileceğini gösteren bazı çalışmalar var, asitli bir besinden sonra bir parça peynir tüketebilirsiniz. Böylece aside maruz kalmış minenin fırçalama sırasında aşınmasını engellersiniz.
Yine flor kullanımı çok tartışmalı olmasına rağmen flor içeren bir diş macunu diş çürümesini önler. Eğer asitli besinleri çok tüketiyorsanız macununuz flor içermelidir. Diş aralarını mutlaka temizleyin ve 6 ayda bir diş hekimi kontrolüne gidin.
Işıltılı ve sağlıklı bir gülümsemeye sahip olmak sizin elinizde!
Prof. Dr. Ülkü NOYAN
BAHÇEŞEHİR ORTODONTİ